De Wet Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden (WGS) verdient geen plek in de Nederlandse rechtsorde. Dat schrijft het Platform Bescherming Burgerrechten in een opinieartikel voor SConline, de redactionele opvolger van de Staatscourant.
Met de WGS wordt de weg vrijgemaakt voor het grootschalig profileren van onverdachte burgers op basis van nagenoeg alle informatie die ligt opgeslagen bij publieke en private partijen. De doelen waarvoor dit kan gebeuren en de gegevens die hiervoor in aanmerking komen, maar ook de wijze waarop gegevens kunnen worden geanalyseerd, zijn niet afgebakend in de tekst van het wetsvoorstel.
Deze zaken wil het kabinet regelen in afzonderlijke Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB), die als lagere wetgeving uitwerking moeten geven aan de bevoegdheden die de WGS creëert. Het Platform heeft grote bezwaren tegen de groteske insteek van de wet en is van mening dat alle persoonsgegevens van Nederlandse burgers bij voorbaat vogelvrij worden verklaard. Weliswaar geven de Autoriteit Persoonsgegevens en de Raad van State voorafgaand advies over elke AMvB, in het verleden is gebleken dat het kabinet fundamentele mensenrechtelijke bezwaren van deze twee adviesorganen negeert – zoals in een andere grote koppelwet genaamd SyRI het geval is geweest. De WGS heeft qua doelen en gegevens die mogen worden verwerkt een vele malen grotere schaal dan SyRI en valt qua reikwijdte eigenlijk alleen te vergelijken met de Sleepwet.
Naast het creëren van een enorme juridische ruimte om persoonsgegevens van burgers tegen hen te gebruiken, schept de WGS eveneens de mogelijkheid om schaduwadministraties aan te leggen van risicoburgers die door de Big Data analyes worden aangemerkt. Ten slotte kan de WGS niet alleen worden gebruikt om bestuursrechtelijke en strafrechtelijke overtreders op te sporen, maar ook voorspellingen te doen over toekomstige overtreders.
Voorzitter Tijmen Wisman en secretaris Ronald Huissen schrijven onder meer: “Een democratie onderscheidt zich door geïnstitutionaliseerd wantrouwen jegens de overheid. De WGS daarentegen is een volgend bouwblok van een iOverheid die zich kenmerkt door geautomatiseerd wantrouwen jegens de burger. De WGS creëert de bevoegdheid om van onverdachte burgers uitgebreide dossiers van privéinformatie aan te maken, hetgeen meer kenmerkend is voor een totalitair bewind dan een democratische rechtstaat.”
Lees op de site van SConline het volledige opiniestuk.
Download hier een PDF van het opiniestuk in SConline.
Het Platform diende in september een lijvige reactie in op de open internetconsultatie voor het conceptwetsvoorstel WGS. Download die hier.
