De nieuwe EPD-wet die de Senaat dinsdag behandelt dreigt onder het mom van “meer zeggenschap” de patiëntprivacy uit te hollen en het medisch beroepsgeheim buitenspel te plaatsen. Het wordt straks mogelijk om dossiers met een eenmalige toestemming te delen met duizenden zorgverleners. Ook biedt de wet derde partijen de mogelijkheid om zonder tussenkomst van de arts medische dossiers op te eisen bij patiënten.
De campagne Specifieke Toestemming verzoekt de Eerste Kamer in een brief met klem om het wetsvoorstel niet aan te nemen. De wet wordt door de minister geframed alsof deze patiënten meer zeggenschap zou bieden. In de praktijk maakt de wet de patiënt alleen maar kwetsbaarder, zo stelt de campagne. Door de patiënt zelf verantwoordelijk te maken voor de afscherming van zijn medisch dossier, verliest deze de wettelijke bescherming die het beroepsgeheim van de zorgverlener biedt.
Medisch beroepsgeheim ondermijnd
In plaats van veilig achter slot en grendel bij de zorgverlener en alleen uitgewisseld voor een specifieke behandeling, kunnen dossiers straks met één toestemming worden opengezet voor duizenden zorgverleners, of direct worden overgezet naar de cloud, waar de bescherming van het medisch beroepsgeheim niet langer geldt. Patiënten kan een toestemming worden gevraagd waarvan ze de gevolgen voor hun privacy niet kunnen overzien.
Het medisch beroepsgeheim stelt op deze wijze niets meer voor, omdat ook artsen, nadat toestemming is gegeven, geen controle hebben over wie de door hen beschikbaar gestelde gegevens raadplegen. Mogelijkheden om gerichter toestemming te geven belooft de minister pas over enkele jaren. Dat moet de patiënt dan bovendien zelf regelen in een online portaal.
Patiënt zelf verantwoordelijk voor bescherming gegevens
De patiënt wordt met dit wetsvoorstel een enorme verantwoordelijkheid en deskundigheid toegedicht als het gaat om de afscherming van diens eigen medische dossier – een onverantwoorde verantwoordelijkheid zonder noodzaak, zo schrijft Specifieke Toestemming. De minister spreekt in haar verdediging van de wet veelvuldig van “zeggenschap voor de patiënt”, maar deze heeft volgens de campagnevoerders geen betekenis als deze er enkel voor zorgt dat het dossier kwetsbaarder wordt voor misbruik.
Een achteringang naar het medisch dossier
Dit geldt evenzeer voor een ander stokpaardje van de minister, het zogeheten digitale afschriftrecht. Patiënten zouden volgens Schippers altijd zelf hun dossier online in moeten kunnen inzien. Dit is volgens Specifieke Toestemming wederom een schijnzeggenschap die de patiëntenprivacy juist verzwakt. Het kunnen opvragen van een medisch dossier zonder tussenkomst van de dossierhoudend arts is op zich een prima idee, maar het biedt derde partijen een achteringang tot het medisch dossier die de patiënt zeer kwetsbaar maakt voor verzoeken van bijvoorbeeld gemeenten, arbodiensten of verzekeraars. Uit een enquête van de Landelijke Huisartsenvereniging bleek deze maand nog dat dit opvragen veelvuldig gebeurt; met deze wet is daar straks geen enkele controle meer op door de dossierhoudend arts. Het door de minister voorgestelde digitale inzagerecht heeft een volkomen gebrek aan privacywaarborgen; de nieuwe wet regelt niet hoe patiënten tegen oneigenlijke verzoeken moeten worden beschermd.
Burgers wordt opgeroepen een voorbeeldbrief aan leden van de Eerste Kamer te sturen via www.specifieketoestemming.nl/campagne-mail-uw-eerste-kamerlid. De Senaat houdt aanstaande dinsdag de waarschijnlijk laatste behandeling van de wet, die al vier jaar voor discussie in beide Kamers zorgt.
