Een betrouwbaar Elektronisch Patiëntendossier waarbij medische gegevens veilig en zorgvuldig worden bewaard en uitgewisseld, is een haalbaar doel. In vakblad Medisch Contact doen VPHuisartsen en Stichting KDVP een concrete aanzet voor zo’n veilig EPD, en roepen ze beleidsmakers en industrie op om door middel van fundamentele verbeteringen aan het systeem het vertrouwen onder burgers en zorgverleners terug te winnen.
Nadat de Eerste Kamer het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) unaniem wegstemde vanwege gebrekkige veiligheidswaarborgen, werd de invoering van het systeem alsnog onder de nieuwe noemer Landelijk Schakelpunt (LSP) als privaat project doorgezet. Aan de insteek van het systeem en haar risico’s veranderde echter niets, en het imago van het LSP boekte daarmee eveneens weinig verbetering. De aanmeldingen blijven vooralsnog marginaal, zo stellen VPHuisartsen en KDVP:
De Vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie (VZVZ) die het LSP organiseert en beheert, verwachtte dat 50 procent van alle patiëntendossiers bij de huisarts en 30 procent van de medicatiedossiers bij de apotheek eind 2013 zou zijn aangesloten. Half februari is 9 procent van deze dossiers aangemeld.
Het huidige LSP dreigt op een mislukking uit te lopen. En dat is begrijpelijk, gezien de risico’s: De toegang tot het medisch dossier is in het LSP nauwelijks beperkt en het systeem stelt geen harde eisen of controlemogelijkheden aangaande wie onder welke voorwaarden inzage kan krijgen in iemands medische gegevens. Ze zijn door iedere zorgverlener met een toegangspas opvraagbaar. De arts kan daarom niet meer garant staan voor zijn beroepsgeheim en de vertrouwelijkheid van de medische gegevens van zijn patiënten; een ontwikkeling die een vrije en onbelemmerde toegang tot de zorg ondermijnt.
Een EPD dat de noodzakelijke waarborgen wel biedt, moet aan een aantal fundamentele eisen voldoen, zo stellen de schrijvers op basis van de geldende wetgeving over de uitwisseling van medische persoonsgegevens. Het huidige LSP voldoet niet aan deze wettelijke eisen, die ook het uitgangspunt vormen van de bodemprocedure die VPHuisartsen met steun van KDVP heeft aangespannen tegen de private doorstart van het LSP. Voor een effectief en privacy proof informatiesysteem worden de volgende voorwaarden voorop gesteld:
- Uitwisseling van medische gegevens kan pas plaatsvinden na uitdrukkelijke toestemming van de patiënt.
- Uitdrukkelijke toestemming specificeert welke gegevens, wanneer en voor welke – zorgverlener mogen worden ontsloten.
- De geselecteerde dossiergegevens zijn noodzakelijk voor de patiëntbehandeling.
- De gegevensuitwisseling vindt uitsluitend plaats tussen zorgverleners die direct bij de behandeling van de patiënt betrokken zijn.
VPHuisartsen en KDVP stellen een systeem voor waarbij toestemming voor inzage en gebruik per keer en per werkplek wordt georganiseerd. Op die manier houdt de huisarts in samenspraak met zijn patiënten controle over elke individuele verstrekking van medische gegevens.
Dit neemt de fundamentele veiligheidsbezwaren weg die gelden voor het LSP en het voormalige EPD, zo stellen VPHuisartsen en KDVP. “Deze uitgangspunten geven de mogelijkheid tot een eigenstandige, professionele afweging met wie, welke gegevens uitgewisseld moeten worden. De huisarts kan daarbij in overleg met de patiënt de gegevens ontsluiten. Met een juist gebruik van ICT-technologie kan de elektronische uitwisseling van gegevens behandelingsgerelateerd en doelgericht worden opgezet.”
“In de geschetste scenario’s wordt de toegang niet door een externe partij bepaald, maar heeft de huisarts of behandelaar samen met de patiënt de regie over de ontsluiting van medische gegevens. VPHuisartsen daagt externe (markt)-partijen uit om met initiatieven te komen om gegevensuitwisseling volgens deze uitgangspunten mogelijk te maken.”
Het bronartikel waarin VPHuisartsen en Stichting KDVP hun alternatieve, privacy proof informatiesysteem presenteren, valt te lezen op de site van KDVP. Een bewerkte versie van dit artikel verscheen deze week in Medisch Contact en is inmiddels ook gepubliceerd op de site van VPHuisartsen.
afbeelding: Intel Free Press|flickr (CC)
