Het privacy-bewustzijn lijkt toe te nemen, maar schiet soms wat door. Vooral als het gaat om dingen die geweigerd of verboden worden, onder het mom van ‘mag niet van de AVG’. Henk Boeke geeft een treffend voorbeeld.
Vroeger – opa vertelt – was een briefje van de dokter de normaalste zaak van de wereld. Mijn oude school was tuk op die briefjes, herinner ik mij, bij leerlingen die geen zin (of echt een probleem) hadden om mee te doen met gym. Maar toen ik laatst zo’n briefje wilde hebben voor mijn annuleringsverzekering, kreeg ik nul op het rekest van mijn huisarts. Ik kwam niet eens verder dan zijn assistente: “Privacyregels, meneer Boeke!”
Vreemd. Privacyregels? Maar welke dan? Als ik zélf om een doktersverklaring vraag, waarin de dokter bevestigt dat ik om gezondheidsredenen dit of dat niet kan doen, dan geef ik daarmee toch (impliciet) toestemming om mijn gegevens te delen met anderen? En ik kan toch zélf bepalen aan wie ik zo’n verklaring doorgeef? Ik ken geen enkele privacyregel die met zo’n briefje geschonden wordt.
Een behulpzame collega suggereerde nog dat ik gebruik zou kunnen maken van mijn (privacy)recht op inzage in mijn gegevens, en dat ik die uitdraai dan naar mijn reisverzekeraar zou kunnen sturen. No way. Ik wil verzekeraars niet laten meekijken in mijn dossier.En over rechten gesproken: het recht op inzage houdt ook in dat mijn gegevens in duidelijke en begrijpelijke taal overgedragen moeten worden. Wat sterk begint te lijken op een verplichte vertaling van mijn dossiergegevens.In de vorm van een doktersverklaring dus. Kom op met dat brieffie, dokter!
Maar zoals ik al vermoedde: met privacy heeft zo’n geweigerde verklaring weinig tot niets te maken. Het blijkt gewoon een richtlijn te zijn van de artsenfederatie KNMG. Daarin wordt de amices afgeraden om geneeskundige verklaringen af te geven. Niet vanwege de AVG, maar omdat artsen niet voor het karretje van de patiënt gespannen willen worden. Zo te zien heeft dat in het verleden gelazer gegeven (vroeger waren artsen berucht om hun onleesbare handschrift; tegenwoordig doen ze niet meer aan alineascheidingen. Die heb ik er dus zelf aan toegevoegd):
“Mede op basis van tuchtrechtelijke uitspraken wordt het afgeven van geneeskundige verklaringen door de behandelend arts afgeraden. De reden daarvoor is, dat het bij zo’n verklaring vaak om een belang van de patiënt gaat, dat buiten de deskundigheid en verantwoordelijkheid van de arts ligt en een ander doel dient dan de behandeling of begeleiding.
Ook is de arts veelal niet op de hoogte van de medische criteria waaraan de instantie die de verklaring nodig heeft, de verklaring toetst.
Bovendien is de kans groot dat de vertrouwensrelatie tussen de behandelend arts en de patiënt in gevaar komt. Immers, zulke verklaringen worden nogal eens opgesteld op basis van ‘indrukken’ van de arts of patiënt en niet op basis van medisch-inhoudelijke argumenten.
De behandelrelatie tussen arts en patiënt dient vrij te blijven van belangenconflicten, die mogelijk kunnen spelen bij het al dan niet afgeven van een geneeskundige verklaring.”
[KNMG-richtlijn ‘Omgaan met medische gegevens’, KNMG, mei 2018 – p.20]
Moraal van dit verhaal: ‘privacy’ wordt tegenwoordig vaak met de haren erbij gesleept, als het gaat om dingen die geweigerd of verboden worden. Op zich is dat winst! De invoering van de AVG heeft kennelijk een heel nieuw privacy-bewustzijn opgeleverd. Maar je moet het niet overdrijven natuurlijk. Zeker niet als er eigenlijk heel andere belangen spelen.
Henk Boeke is taalkundige, journalist, mede-oprichter van Ouders Online, eindredacteur van Mediaopvoeding.nl, en lid van het Platform Bescherming Burgerrechten.
afbeelding: Dennis (CC BY 2.0)