Onderwerpen: PRISM, Jaarverslag CBP, evaluatie DBC opt-out GGZ, Advies Europees Hof inzake Paspoortwet.
Het Platform Bescherming Burgerrechten belegt maandelijks een vergadering waarin de aangesloten organisaties kennis over actuele onderwerpen uitwisselen. Tijdens de afgelopen vergadering op dinsdag 18 juni 2013 zijn onder meer de volgende dossiers besproken:
Amerikaans PRISM-schandaal en implicaties voor EU & Nederland
Het PRISM-schandaal zorgde in de maand juni voor veel ophef en discussie. Voor iedereen die zich in de afgelopen tien jaar heeft bezig gehouden met de inperking van privacy onder het mom van antiterrorismemaatregelen, kan de onthulling echter nooit als een grote verrassing zijn gekomen. In 2006 en 2007 werd al gepubliceerd over sleepnetprogramma’s als Echelon en eerder al over Total Information Awareness; met het PRISM-schandaal ligt het bewijs er.
Het debat over de bijna totale surveillance van alle communicatie van burgers lijkt met het schandaal echter te zijn geopend. Communicatie die via Yahoo, Gmail, Facebook en andere internetgiganten verloopt – de NSA kan er bij, en de AIVD als bondgenoot via een omweg dus ook. Een vraag die bij Platformdeelnemers heerst is in hoeverre deze gegevens opgevraagd worden in het kader van terrorismebestrijding, en hoe vaak daar buiten.
Met de kritische aandacht voor dit onderwerp hopen de Platformdeelnemers dat de herziening van de Wet op Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, die over een half jaar staat gepland, met een scherp debat gepaard zal gaan.
Jaarverslag CBP 2012
Het College Bescherming Persoonsgegevens presenteerde begin april haar jaarverslag van 2012 (pdf). Een zinsnede in het voorwoord viel Platformdeelnemers op, aangezien het CBP daarmee wijst op een tendens die het Platform al langer zorgen baart:
Bovendien ligt een van de pijlers onder de bescherming van persoonsgegevens onder vuur, te weten doelbinding, het principe dat verder gebruik van persoonsgegevens verenigbaar moet zijn met het oorspronkelijke doel van de verzameling en verwerking.
Dit legt een bom onder vrijwel elk appèl voor een deugdelijke omgang met privacygevoelige gegevens. Het doelbindingsprincipe is samen met het proportionaliteitsbeginsel het belangrijkste uitgangspunt van privacywetten. Met name in Brussel wordt er door het bedrijfsleven hard gelobbyd om hier verandering in te brengen, alles om de regels voor omgang met persoonsgegevens minder streng te maken. Zonder duidelijke doelbindingseis voor de verzameling en verwerking van persoonsgegevens, lijkt de weg open te liggen om persoonsgegevens te gebruiken voor zaken waarvoor ze niet oorspronkelijk verzameld waren. Een gelegaliseerde function creep.
Actualiteiten privacy & gezondheidszorg
De privacy opt-out regeling die patiënten in de geestelijke gezondheidszorg de mogelijkheid geeft om te eisen dat hun diagnose-informatie niet op de declaratie naar de zorgverzekeraar komt te staan, is nu een jaar oud en functioneert nauwelijks, zo constateren Platformdeelnemers. In vele gevallen is het om technische redenen niet mogelijk om met de opt-out te declareren, zo ondervinden zorgverleners in de geestelijke gezondheidszorg. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) houdt op dit moment een evaluatie van de regeling, waarbij Platformdeelnemer De Vrije Psych werd betrokken. Lees hier wat de Vrije Psych erover schreef.
Actualiteiten biometrie; Paspoortwet en EU Hof van Justitie
Teleurstellend nieuws uit Luxemburg in de strijd tegen privacyinbreuken van biometrische aard.
De Duitser Michael Schwarz kreeg in een belangrijk juridisch advies dat op 13 juli jl. aan het Europees Hof voor Justitie werd gegeven, nul op rekest. Schwarz voerde aan dat bij de totstandkoming van de verplichte vingerafdruk in het Europese paspoort, procedurefouten zijn gemaakt; zo werd de verplichte vingerafdruk pas vlak voordat de Paspoortverordening kon worden aangenomen aan de tekst van de verordening toegevoegd. Het Europees Parlement had hierdoor geen mogelijkheid om een goede democratische controle op de vernieuwde verordening uit te oefenen, aldus Schwarz.
Volgens advocaat-generaal Mengozzi, die het Europees Hof adviseerde, was er geen sprake van een procedurefout. Aangezien de vingerafdruk in de eerdere concept-verordening een vrijwillig karakter had, vormde de verplichte vingerafdruk in de definitieve verordening “geen wezenlijk verschil”, aldus de advocaat-generaal. Het Platform acht deze redenering onbegrijpelijk.
De definitieve uitspraak van het Europees Hof voor Justitie wordt binnenkort verwacht. Platformdeelnemer Vrijbit schreef een analyse over Mengozzi’s advies.
In Nederland liggen op dit moment verschillende rechtszaken stil vanwege prejudiciële vragen zoals die in de zaak Schwarz. De Nederlandse prejudiciële vragen zijn wel van andere aard. De zaak Schwarz is wellicht trendsettend, maar het laatste woord is er nog niet over gesproken, zo is de consensus onder Platformdeelnemers. Vooral als het gaat om het gebruik van biometrie voor doeleinden die verder gaan dan enkel op het paspoort zelf, liggen er nog veel vragen open.
